Ticaret Bakanlığı tarafından yenilenen “Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği” 1 Şubat 2022 tarihli Resmî Gazete ‘de yayımlandı. Yayımlanan yeni Reklam Yönetmeliğinde fiyat bilgisi içeren reklamlar, indirimli satış reklamları, bağlı kredi satışlarına ilişkin reklamlar, sıralama içeren reklamlar, tüketici değerlendirmeleri, tüketici şikayetleri gibi konularda, tüketicileri en üst düzeyde korumak adına değişiklikler yapıldı. Reklam Kurulu tarafından hazırlanan ve Ticaret Bakanlığı internet sitesinde yayınlanan kılavuzların Yönetmelik ile birlikte uygulanacağı açıkça düzenlenmiştir. Böylelikle ilgili kılavuzlara uymamanın Yönetmelik hükümlerine aykırı olacağı görülmektedir. 5 Mayıs 2021’de yayınlanan Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz Reklam Kurulu’nun 04.05.2021 tarihli ve 309 sayılı toplantısında 2021/2 numaralı ilke kararı olarak kabul edilmişti. BTS Hukuk yeni Reklam Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikleri aşağıdaki gibi özetlemektedir. 1) Kişiselleştirilmiş Fiyat Satıcı ve sağlayıcılar, tüketiciye mal veya hizmet sunarken tüketicinin satın alma davranışı ve kişisel verilerinin analiz edilmesiyle kişiselleştirilmiş fiyat sunmaları durumunda bu hususa ilişkin bilgi ve o mal veya hizmet ile ilgili belirlenen güncel satış fiyatına aynı alanda yer vermek zorunda olacaklardır. 2) İndirimli Satış Reklamları Bir mal veya hizmete indirim yapıldığını gösteren reklamlarda indirimden önceki satış fiyatının tespitinde indirimden bir önceki fiyat değil, indirimin uygulandığı tarihten önceki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyat esas alınacaktır. Bu hususta ispat yükü reklam verene ait olacaktır. 3) Finansal Hizmetlere İlişkin Reklamlar Bir mal veya hizmetin bağlı kredi ile satışa sunulduğunun belirtildiği reklamlarda kredinin vadesine, faiz oranına, tüketiciye toplam maliyetinin aylık ve yıllık yüzdesel değerine ve geri ödeme koşullarına yer verilmesi gerekecektir. 4) Sıralama Uygulamaları Satışa sunulan mal veya hizmetin fiyat, nitelik ve benzeri hususlarda karşılaştırma yapılarak sıralama yapılması durumunda sıralamanın hangi ölçütler dikkate alınarak oluşturulduğuna ilişkin bilgiye yer verilmesi gerekecektir. Reklam veya sponsorluk anlaşmalarına dayanılarak sıralama sonucu gösterildiği takdirde “reklam” ibaresine yer verilmesi zorunlu olacaktır. 5) Tüketici Değerlendirmeleri Tüketicilerin bir mal veya hizmete ya da satıcı ve sağlayıcılara ilişkin değerlendirme yapmasına imkân sağlanması durumunda, bu değerlendirmeler yalnızca ilgili mal veya hizmeti satın alanlar tarafından yapılabilecektir. Tüketici değerlendirmeleri gerekli incelemeler yapıldıktan sonra en az bir yıl süre ile objektif bir ölçüte göre yayınlanacaktır. 6) Şikayet Platformları Esas faaliyet alanı internet ortamında bir mal veya hizmete ya da bunları sağlayanlara yönelik tüketici değerlendirmesi niteliğinde tüketici şikayetleri yayınlamak olan şikayet platformları; · Hakkında değerlendirme yapılan satıcı veya sağlayıcıya cevap verme hakkını kullanabilmesi için değerlendirmenin yayınlanmasından önce en az 72 saat verilmesi, · Değerlendirmelerin gerçeği yansıtmadığının anlaşılması halinde yayınlanmaması, · Tüketici değerlendirmelerine ilişkin cevap verme hakkını kullanacak satıcı veya sağlayıcılara platforma üye olmalarını gerektirmeksizin ve ücret talep etmeksizin etkin bir iletişim yöntemi sağlanması, ile yükümlü olacaklardır. 7) Yazılım Aracılığıyla Etkinlik Biletlerinin Otomatik Alımı ve Tüketiciye Tekrar Satımı Bir yazılımla spor ve tiyatro gibi etkinlik biletlerini belirlenen limitlerin dışında satın alarak tüketicilere yeniden veya daha yüksek fiyatlarla satışa sunulması aldatıcı ticari uygulama olarak sayılmaktadır. 8) Karanlık Örüntüler (Dark Patterns) Tüketicilerin internet ortamında mal veya hizmet satın alımı sırasında hizmet sağlayıcı tarafından çeşitli ara yüz tasarımları, seçenekleri ya da ifadelerin kullanılmasıyla aldatılmasını amaçlayan ve karanlık örüntü olarak isimlendirilen uygulamaların kullanımı yasaklanmaktadır. Son maddede yer alan Dark Patterns, Türkçe’ye “Karanlık Örüntü”, “Karanlık Desen” olarak çevrilirken kısaca anlatılmak istenen, tüketicileri bir web sitesi veya uygulama üzerinden yazılım yoluyla kasıtlı olarak kendi istekleri dışında hareket etmeye yönlendiren tasarım hileleridir. Bu tanım ve kavram ilk kez 2010 yılında İngiliz tasarımcı Harry Brignull tarafından paylaşılmıştır. Brignull aynı sene darkpatterns.org sitesini bu tarz hilelere başvuran şirketleri yayınlamak ve ifşa etmek için kurmuştur. Reklam Yönetmeliği ile ilgili sorularınızı iab@iabtr.org adresine gönderebilirsiniz. BTS Hukuk’un daha detaylı bilgilendirmesine buradan ulaşabilirsiniz. Ömür Erdem Çelik IAB, Genel Koordinatör